Жасөспірімдерді «Қауіпті ойындар» жастар деструктивті субмәдениеттеріне тартудың алдын алу бойынша педагогтар
мен ата-аналарға арналған
ЖАДЫНАМА
Соңғы уақытта жасөспірімдер қызықтыратын әртүрлі қауіпті ойын-сауық туралы көптеген хабарламалар пайда болды.
«Көк кит», «Қызғылт пони», Momo интернет-боты, «Жүгір және өл» - Қазақстан аумағында тыйым салынған жасөспірімдердің психикасы мен өміріне қауіпті ойындар.
Өліммен аяқталатын «Жүгір және өл» ойынының мәні: жасөспірім жоғары жылдамдықпен жүретін көліктің алдында жүгіруі керек.
Қазіргі уақытта ойын жаңа қарқынға ие болды: әлеуметтік желілерде қатысушыларды қызықтыратын арнайы топтар белсенді түрде құрылуда.
Жасөспірім өзінің «батырлығы» нәтижесін желіге арнайы топтарға бөледі, онда оның әрекетін пікірлес адамдар мен топтың негізін қалаушылар бағалайды.
«Жүгір және өл» ойыны деструктивті және жасөспірімнің тұлғасын бұзушы болып табылады, өйткені ол дәстүрлі құндылықтарды алмастырады, заңсыз мінез-құлықты насихаттайды, кәмелетке толмағандардың заңға теріс көзқарасын қалыптастырады, жастардың санасы мен адамгершілігіне деструктивті әсер етеді.
Кез-келген қауіпті ойындардың қатысушылары эксклюзивтілікке (біз жақсырақ, біз күштіміз) және топтық мүдделер жеке мүдделерден жоғары екендігіне сенімділікпен ерекшеленеді. Жасөспірімдер мақсаттың құралдарды ақтайтынына сенімді (асоциалды және заңсыз мінез-құлықты ынталандыру).
Қатысушылардың сыртқы белгілері ортақ (шаш, киім, зергерлік бұйымдар, жаргон).
Қауіпті «Жүгір немесе өл» ойыны өлімге ғана емес, мүгедектікке және денсаулыққа қатысты басқа да мәселелерге әкелуі мүмкін.
Айта кету керек, көптеген балалар сынақтан өте алмады және оларды көлік қағып кетті, нәтижесінде бала ауыр жарақат алды немесе қайтыс болды.
Мамандар жасөспірімдер арасындағы өлімге әкелетін ойын-сауық пен «Жүгір және өл» ойыны ересектердің балалармен уақыт өткізуін тоқтатып, бос уақыттарын интернетте өткізуге мүмкіндік беруіне байланысты танымал бола бастағанын айтады.
«Жүгір немесе өл» ойыны көбінесе даудың нәтижесі болып табылады, сондықтан жасөспірімді жаман компаниядан шығару үшін кіммен сөйлесетінін білу маңызды.
Ата-аналардың басты міндеті - өскелең ұрпақпен байланысын үзбеу.
Ең жақсы шешім - уақыт шектеулері, сондықтан жасөспірім монитордың сыртында да көңілді және қызықты өмір бар екенін түсінеді.
Жасөспіріммен үнемі қарым-қатынас жасау, оның өміріне қызығушылық таныту және оған тікелей қатысу қажет. Ата-аналар баласымен сөйлесіп, оған мұндай ойын-сауықтың қауіптілігін түсіндіруі керек.
Жасөспірімнің әлеуметтік желілердегі барлық әрекеттерін бақыламаңыз, өйткені бұл онымен қарым-қатынасқа теріс әсер етуі мүмкін. Күйлерді, топтар тізімін және т.б. көру үшін оның парағын өзіңіздің есептік жазбаңыз арқылы қарау керек.
Балаңызды «Жүгір немесе өл» ойынынан қорғау үшін психологтар оны интернеттен алшақтатудың барлық тәсілдеріне кеңес береді. Тыйым салу емес, балама ұсыну маңызды.
Жүргізушілер дайын болуы керек және өздерін апаттан қорғау үшін жол қозғалысы ережелерін сақтау керек. Балалар оқитын және көңіл көтеретін мекемелердің жанында сіз төмен жылдамдықпен жүруіңіз керек.
Жол жиегіне назар аудару маңызды, өйткені көп жағдайда жасөспірім біраз уақыт тұрып, бір қадам жасауға бел буады, ал жақын жерде бәрін телефонға түсіретін басқа балалар бар.
Егер жүргізуші баланы көріп, уақытында тежеуге үлгерсе, оған айқайлаудың қажеті жоқ, ең жақсы шешім – полиция шақыру немесе ата-анасына хабарласу.
«Жүгір немесе өл» ойынының салдары қайғылы және соқтығысудың нәтижесі көліктің қандай жылдамдықпен жүргеніне байланысты болады.
Тіпті тәжірибелі жүргізушілер жүгіріп келе жатқан балаға әрқашан уақытында әрекет ете алмайды. Егер апаттың алдын алуға болатын болса, онда ойыншы ешқандай жауапкершілікке тартылмайды, ең жоғары жаза-бірнеше жүз айыппұл, бірақ бұл үшін ойын фактісін дәлелдеу керек.
Деструктивті мінез құлық маркерлерін анықтаған кезде оқушыларға психологиялық көмек көрсету бойынша жұмысты кешенді түрде құру маңызды:
- оқушының субмәдениетке қатысуының болжамды тәуекелдері туралы сынып жетекшісіне, педагог-психологқа, әлеуметтік білім беру мекемесінің педагогына хабарлау;
- жасөспірімнің ата-анасын хабардар ету және бірыңғай тәрбие стратегиясын әзірлеу;
- білім беру мекемесінің әкімшілігін оқушыға профилактикалық жұмыстың кешенді шараларын қолдану қажеттілігі туралы хабардар ету;
Келесі алдын алу шараларын іске асыру ұсынылады:
- жасөспірімдердің бос уақытын жақсарту, девиантты мінез-құлыққа ықпал ететін жағымсыз факторларды жою;
- тәуекел тобындағы кәмелетке толмағандарды ерте анықтау және жасөспірімдерге атаулы психологиялық көмек көрсету және әлеуметтендіру жөніндегі іс-шараларды іске асыру;
- жасөспірімдерді құқықтық ағарту;
- ата-ана тәрбиесі және отбасылық қолайсыздықтың алдын алу;
- білім беру ұйымдарында қолайлы психологиялық ахуалды қалыптастыру, оқушылардың жас дағдарыстарын, сондай-ақ ұжым ішіндегі тұлғааралық қақтығыстарды шешуде педагогикалық және психологиялық «делдалдықты» қамтамасыз ету.
